Ekolojik uygarlık hakkındaki cezalandırma sistemi, ekolojik çevre koruma ve geliştirme çalışmalarındaki sorumlulukların tam yerine getirilmemesi durumunda sorumlulukları üstlenen tarafın cezalandırıldığı bir sistemdir. ÇKP Merkez Komitesi ve Çin Devlet Konseyi tarafından 2015 yılının Nisan ayında yayınlanan “Ekolojik Uygarlık İnşasının Hızlandırılması Hakkındaki Fikirler” belgesinde cezalandırma sistemi düzeltilerek yetkililerin görev süresince ekolojik uygarlık inşasından sorumluluk sisteminin kurulması istendi. İlgili cezalandırma kuralları uyarınca bilimsel gelişim koşullarına aykırı olan kaynak ve çevreye ciddi zarar veren eylemlerin kayda alınması gerektiği kaydedilen belgede sorumlu yetkililerin her an cezalandırılabileceği belirtildi. Bu yetkililerin önemli görevlere atanmayacağı, terfi ettirilmeyeceği ve görev süresi bittiği için görevden ayrılması durumunda dahi cezalandırılacağı vurgulandı.
ÇKP Merkez Komitesi Özel Kalemi ve Çin Devlet Konseyi Özel Kalemi tarafından 2015 yılının Ağustos ayında yayınlanan “ÇKP ve Hükümet Yetkililerinden Ekolojik Çevreye Zarar Verenleri Cezalandırma Yönetmeliği” sayesinde ekolojik çevreye verilen zarardan sorumlu yetkililerin cezalandırılması konusunda ilk defa kurumsal bir düzenleme hazırlandı. Aynı yılın Eylül ayında ÇKP Merkez Komitesi ve Çin Devlet Konseyi tarafından yayınlanan “Ekolojik Uygarlık Sisteminde Reform Planı”nda cezalandırma sistemi dahil olmak üzere sekiz esas sistem ortaya koyuldu ve ekolojik çevreye zarar verenlerin tespit edildiği an cezalandırılması gerektiği vurgulandı.
Söz konusu belgelerin yayınlanmasıyla ÇKP ve Çin hükümetinin ekolojik uygarlık inşasındaki kararlılığı ve cesareti ortaya konuldu. Bu, devletin ekolojik uygarlık inşasının cezai müeyyide aşamasına kadar geliştirildiği anlamına geliyor.
生态文明责任追究制度
生态文明责任追究制度，即对没有尽到生态保护与发展职责的相关责任主体实行严格的责任追究，要求其承担相应后果。2015年4月，中共中央、国务院印发《关于加快推进生态文明建设的意见》，要求完善责任追究制度，建立领导干部任期生态文明建设责任制，严格责任追究，对违背科学发展要求、造成资源环境生态严重破坏的要记录在案，实行终身追责，不得转任重要职务或提拔使用，已经调离的也要问责。同年8月，中共中央办公厅、国务院办公厅印发《党政领导干部生态环境损害责任追究办法（试行）》，首次对追究党政领导干部生态环境损害责任作出制度性安排。同年9月，中共中央、国务院印发《生态文明体制改革总体方案》，进一步提出了包括责任追究制度在内的8项根本制度，要求建立生态环境损害责任终身追究制。这一系列生态文明建设政策文件的出台，体现了中国共产党和中国政府建设生态文明高度负责的勇气和决心，标志着国家生态文明建设进入实质问责阶段。