Çin ulusu her zaman doğaya saygı duymuş ve onu sevmiş, insan ile doğanın uyumlu şekilde bir arada yaşaması idealinin peşinden koşmuştur. 5 bin yıldan uzun süredir varlığını sürdüren Çin uygarlığı, zengin ekolojik bilgelik ve ekolojik kültür biriktirmiştir. “İnsan ile doğa uyumlu bir bütündür” ve “Dünyadaki her varlık, doğanın kuralına uyar” felsefi düşünceleri, “göğün ve toprağın koşullarına göre hareket ederek, daha az çabayla daha fazla başarı elde etmek” gibi çiftçilik ve hayvancılık deneyimleri, “Daldaki kuşu incitme, yuvada bekleyen bir yavrusu vardır” gibi klasik şiirler, “Bir kase çorba ve bir öğün yemeğin sofraya nasıl geldiğini unutma” ve “Yırtık bir elbisenin yamasını üretmek de zordur” gibi klasik deyimler, sade ve bilge bir doğa görüşünü yansıtır.
Örneğin geleneksel Çin felsefesinde her şey “göksel” ve “karasal” olarak tabiat kanunlarına göre gelişir. Laozi’nin ünlü sözü şöyledir: “İnsan yeri takip eder, yer göğü ve cenneti takip eder. Gök, Dao’yu takip eder ve Dao da doğayı takip eder.” Burada “doğa”, doğanın kanunudur.
Çağdaş Çin doğaya uyar, ana odak noktası olarak doğal restorasyona bağlı kalır, insanın müdahalesini azaltır, biyolojik önlemleri, tarımsal önlemleri ve mühendislik önlemlerini birleştirir, durgunluğu ve bulanıklığı ortadan kaldırır, temeli güçlendirir ve nehirlerin ekolojik ortamını eski haline getirir. Bu kavramlar, Çin’in kadim doğaya uyum kavramından süzülüp gelen öğretilerdir.
Başka bir örnek vermek gerekirse, eski Çin felsefesi genellikle harcamaları azaltmak, kaynakları korumak ve ekonomik kalkınma arasındaki ilişkiden bahseder ve doğal kaynakların rasyonel kullanımını ve geliştirilmesini savunur. “Doğal kaynakları sınırsızca kullanmamak” gibi öğütler, günümüz Çin’in insan ile doğa arasındaki uyumlu bir arada yaşama sorununu çözmesi için derin pratik öneme sahiptir. Geleneksel Çin uygarlığı, çağdaş Çin için doğaya saygılı ve geleceğe bakan bir bilgeliğin kapısını açmıştır.
中国古代生态智慧
中华民族向来尊重自然、热爱自然，追求人与自然和谐共生。绵延5000多年的中华文明积淀着丰富的生态智慧和生态文化。“天人合一”“道法自然”的哲理思想，“顺天时，量地利，则用力少而成功多”的农牧经验，“劝君莫打枝头鸟，子在巢中望母归”的经典诗句，“一粥一饭，当思来处不易；半丝半缕，恒念物力维艰”的治家格言，都蕴含着质朴睿智的自然观。
比如，中国传统哲学中以万物顺应自然规律生长为“天文”“地文”，《老子》中的名言：“人法地，地法天，天法道，道法自然”，这个“自然”，就是指自然规律。当代中国顺应自然，坚持自然修复为主，减少人为扰动，把生物措施、农艺措施与工程措施结合起来，袪滞化淤，固本培元，恢复河流生态环境等，就是从中国自古以来顺应自然的观念中提升出来的举措。
再比如，中国古代哲学中常常谈到节流开源、保护资源与经济发展的关系，主张合理利用、合理开发自然资源。这种对自然取之以时、取之有度的思想，对当今中国解决好人与自然和谐共生的问题具有深刻的现实意义。中华传统文明的滋养，为当代中国开启了尊重自然、面向未来的智慧之门。