Batı kesimini kalkındırma, 20. yüzyılın sonunda ve 21. yüzyılın başında ÇKP Merkez Komitesi ve Devlet Konseyi’nin, Deng Xiaoping’in Çin’in modernleşme inşasına ilişkin “iki genel düşüncesi” doğrultusunda attığı önemli bir stratejik adımdır. Eylül 1999’da gerçekleştirilen ÇKP 15. Merkez Komitesi 4. Genel Kurul Toplantısı’nda batı kesimini kalkındırma stratejisinin uygulanması kararı onaylandı. Ocak 2000’de Devlet Konseyi bünyesinde Batı Kesimini Kalkındırma Liderlik Grubu kuruldu. Ekim 2000’de düzenlenen ÇKP 15. Merkez Komitesi 5. Genel Kurul Toplantısı’nda ÇKP Merkez Komitesi’nin Milli Ekonomik ve Sosyal Gelişmeye Dair 10. Beş Yıllık Planın Hazırlanmasıyla İlgili Önerileri yayımlandı. Belgede batı kesiminin kalkındırılması ve bölgeler arası eş güdümlü kalkınmanın gerçekleştirilmesi, stratejik görevler olarak belirlendi.
Batı kesimini kalkındırma stratejisi, mega ölçekli bir siste- matik proje olmakla beraber üç aşamadan meydana gelir: 2001’den 2010’a kadarki temel aşama, 2011’den 2030’a kadar hızlı gelişme aşaması, 2031’den 2050’ye kadar kapsamlı modernleşme aşaması. Çin devletinin batı kesimini kalkındırma çalışmalarının temeli altyapı tesisleri inşasıdır, özü ekolojik çevrenin korunmasıdır, çekirdeği ekonomide yapısal düzelt- meler yapılması ve özel endüstrilerin geliştirilmesidir, teminatı teknolojiye dayalı ilerleme ve nitelikli uzmanlar yetiştirilmesidir; motivasyonu reform ve dışa açılmadır, başlangıç noktası ise ekonomik zenginleşme ve etnik grupların ortak refahıdır.
Ocak 2017’de Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu tarafından 13. Beş Yıllık Plan’ın Batı Kesimini Kalkındırmaya İlişkin Programı yayımlandı. Bu dönemde batı bölgelerininkalkındırılması konusundaki genel hedef şöyle: 2020 yılına kadar planlandığı gibi orta halli refah toplumunun kapsamlı olarak inşa edilmesi, batı kesiminin genel ekonomik güç, halkın yaşam seviyesi ve ekolojik durum konularında bir üst basamağa adım atması. 15 Ağustos 2019’da Komisyon Batı Kesiminde Yeni Kara ve Deniz Geçitlerinin İnşasına Dair Genel Plan’ı yayımladı. Belgede 2025 yılına kadar batı kesiminde deniz ve kara üzerinde açılacak yeni geçit projelerinden bahsedildi. Mayıs 2020’de ÇKP Merkez Komitesi ile Devlet Konseyi’nce Yeni Dönemde Batı Kesiminin Kalkındırılması Kapsamındaki Yeni Düzene İlişkin Kılavuz Öneriler yayımlanarak, batı kesimi geliştirilirken çevreyi korumak suretiyle kaliteli gelişme düzeninin oluşturulacağı kaydedildi.
Batı kesimini kalkındırma stratejisi 12 eyalet, özerk bölge ve merkeze doğrudan bağlı kenti, Çin’in yüzölçümünün yüzde 71,4’ünü kapsamaktadır. Doğayla ilgili, tarihi, toplumsal ve diğer sebeplerden dolayı Çin’in batı kesiminde ekonomik kalkınma bir dönem nispeten geride kalmıştı. Batı kesimini kalkındırma stratejisi uygulanarak Çin’in orta ve batı kesiminin kalkınma- sını hızlandırmak; ulusal ekonominin sürekli büyümesi, farklı bölgelerin eş güdümlü olarak gelişmesi, etnik grupların birliğinin güçlendirilmesi, sosyal istikrarın korunması ve sınır savunma- sının kuvvetlendirilmesi açılarından büyük önem taşır.
西部大开发战略
西部大开发是20世纪末21世纪初中共中央、国务院贯彻邓小平关于中国现代化建设“两个大局”思想作出的重大战略决策。1999年9月，中共十五届四中全会提出，国家要实施西部大开发战略。2000年1月，国务院成立西部地区开发领导小组。2000年10月，中共十五届五中全会通过《中共中央关于制定国民经济和社会发展第十个五年计划的建议》，把实施西部大开发、促进地区协调发展作为一项战略任务。
西部大开发是一项规模宏大的系统工程，总体规划划分为三个阶段：从2001年到2010年是奠定基础阶段，从2011年到2030年是加速发展阶段，从2031年到2050年是全面推进现代化阶段。国家提出，西部开发要以基础设施建设为基础，以生态环境保护为根本，以经济结构调整、开发特色产业为关键，以依靠科技进步、培养人才为保障，以改革开放为动力，以繁荣经济、使各族人民共同富裕为出发点。
2017年1月，国家发展改革委印发《西部大开发“十三五”规划》，提出这一时期西部大开发的总目标是，到2020年如期全面建成小康社会，西部地区综合经济实力、人民生活水平和质量、生态环境状况再上新台阶。2019年8月15日，国家发展改革委印发《西部陆海新通道总体规划》，明确到2025年将基本建成西部陆海新通道。2020年5月，中共中央、国务院印发《关于新时代推进西部大开发形成新格局的指导意见》提出，推进西部大开发形成大保护、大开放、高质量发展的新格局。
西部大开发的范围包括中国12个省、自治区、直辖市，面积约占全国的71.4%。由于自然、历史、社会等原因，西部地区经济社会发展相对落后。实施西部大开发战略、加快中西部地区发展，对于推动国民经济持续增长，促进区域协调发展，加强民族团结，维护社会稳定和巩固边防具有重要意义。