Kamu işletmeleri, Çin ekonomisinin payandası ve Çin’e özgü sosyalizm sisteminin önemli maddi ve siyasi temelidir, ÇKP’nin devlet yönetimi ve milleti yeniden kalkındırmak için destek aldığı kuvvettir. Sosyalist toplumun üretim gücünü geliş- tirmek ve sanayileşme ile modernleşmeyi gerçekleştirmek için kamu işletmelerinin rolüne bel bağlanmalıdır.
Sosyal yükünün ağır, tarihten gelen kısıtlamaların çok ve çalışanlarının ihtiyaçtan fazla sayıda olması gibi sorunlar nede- niyle kamu işletmeleri, yükselmekte olan bireysel işletmelerle karşılaştırıldığında bir dönem gelişme bakımından çıkmazda idi. ÇKP Merkez Komitesi ve Devlet Konseyi, farklı dönemlerde Çin’in durumu ve kamu işletmelerinin koşullarına göre bir dizi tedbir alarak, kamu işletmelerindeki reformu derinleştirdi. 1990’lı yıllarda kamu işletmelerindeki ilk reform dönemi devam ederken mekanizmaların değiştirilmesi, sistemlerde inovasyon yapılması, hükümet ve işletme işlevlerinin birbirinden ayrılması ve stratejik ayarlama adımları atıldı. Kamu işletmelerinde reform böylece Çin’in ekonomik sisteminde reformun ana halkası oldu.
Ocak 1997’de Çin Devlet Konseyi toplantısında kamu işletmelerinin sorunlarını çözmek için personel azaltıp verim artırma, işten çıkarılan personeli başka yerlere yerleştirme, iflas prosedürünü standartlaştırma ve şirket birleşmelerini teşvik etme gibi yollara gidileceği ilan edildi. Bunların yanı sıra 110 pilot kentteki kamu işletmelerine yönelik iflas ve birleşme politikaları açıklandı. Mayıs 1998’te Ulusal Ekonomi ve Ticaret Komisyonu tarafından 1998 Kamu İşletmelerini Reform ile Geliştirme Çalışmaları Hakkında Öneriler adlı belge yayım- landı. Belgede kamu işletmelerini reforme etme ve geliştirme hususunun, 1998-2000 dönemindeki iki yıllık ekonomik sistemreformuna ilişkin çalışmaların merkez halkası haline getirilmesi önerildi. Öneriye göre reform, yeniden örgütleme, ıslah ve yöne- timi kuvvetlendirme metotlarıyla, zarar etmiş çok sayıdaki orta ve büyük ölçekli kamu işletmesi çıkmazdan kurtarılacak, 20’inci yüzyılın sonlarına kadar bu şirketlerin bünyesinde daha modern bir işletme sistemi kurulacaktı. Eylül 1999’da ÇKP 15. Merkez Komitesi 4. Genel Kurul Toplantısı’nda Kamu İşletmelerini Reform ile Geliştirmeyle İlgili Bazı Konular Hakkında adlı belge onaylandı. Belgede kamu firmalarında reformun başlıca hedef- leri ve kılavuz ilkeleri belirlendi.
3 yıllık çalışmaların sonunda kamu şirketlerinin yükü hafif- letildi, aralarından en iyi durumda olanlar geliştirildi ve genel olarak kâr elde edilmeye başlandı. Kamu işletmelerinde reform 3 yılla sınırlı kalmadı ve devam ettirildi.
Xi Jinping’in merkezinde yer aldığı ÇKP Merkez Komitesi, ÇKP 18. Ulusal Kongresi’nden beri kamu işletmelerindeki reformu bizaat planladı, birtakım düzenlemelerle reformu ilerletti. Reform çalışmalarında tepeden tasarıma, reformun sistematik, bütünsel ve eş güdümlü olmasına daha büyük özen gösterildi. Böylece kamu işletmelerindeki reformda önemli ilerlemeler ve tarihi başarılar elde edildi.
Eylül 2015’te ÇKP Merkez Komitesi ve Devlet Konseyi tarafından yayımlanan Kamu İşletmelerindeki Reformun Derinleştirilmesine Dair Önerge’nin öncülüğünde ve diğer belgelerin desteğiyle, kamu işletmeleriyle ilgili 1+N şeklindeki politika sistemi tesis edildi. Bu sistemle, kamu işletmelerindeki reformun gidişatı, hedefi ve izlenmesi gereken ilkeler netleş- tirildi. ÇKP Merkez Komitesi Reformu Kapsamlı Derinleştirme Komitesi’nin Haziran 2020’de düzenlenen 14. toplantısında, Kamu İşletmelerinde Reform İçin Hareket Programı (2020-2022) incelenip onaylandı ve yeni dönemde kamu işletmelerindeki reform için yeni düzenlemeler yapıldı.
Yıllarca süren reform Çin’in kamu şirketlerinin genelmanada piyasa ile kaynaşmasını sağladı, şirketlerin gelişme kalitesi ve verimi büyük oranda arttı. Bu, Çin’in ekonomik ve sosyal kalkınması ile ulusal gücünü yükseltmesine devasa bir katkı yaptı.
国有企业改革
国有企业是中国国民经济的支柱，是中国特色社会主义的重要物质基础和政治基础，是中国共产党执政兴国的重要支柱和依靠力量。发展社会主义社会的生产力，实现国家的工业化和现代化，始终要依靠和发挥国有企业的重要作用。
由于社会负担重、历史包袱多、企业冗员严重等诸多问题的困扰，与蓬勃发展的民营企业相比，国有企业一度陷入举步维艰的境地。中共中央、国务院在不同历史时期，针对中国国情和国有企业实际，采取了一系列措施，不断将国有企业改革向纵深推进。进入20世纪90年代，国有企业改革在前期改革基础上，朝着转换机制、政企分开、制度创新、战略调整的方向迈进。国有企业改革成为中国经济体制改革的中心环节。
1997年1月，国务院召开会议提出，解决国有企业的困难，要坚持走减员增效、下岗分流、规范破产、鼓励兼并的路子，并宣布对110个试点城市的国有企业破产、兼并的政策。1998年5月，国家经济贸易委员会印发《关于1998年国有企业改革和发展工作的意见》，提出加快国有企业改革和发展是1998年至2000年经济体制改革的中心环节和重要任务，即通过改革、改组、改造和加强管理，使大多数国有大中型亏损企业摆脱困境，力争到20世纪末使大多数国有大中型骨干企业初步建立起现代企业制度。1999年9月，中共十五届四中全会通过《关于国有企业改革和发展若干重大问题的决定》，提出国有企业改革和发展的主要目标和指导方针。经过3年攻坚，国有企业负担有所减轻，国企优胜劣汰得以促进，整体实现了扭亏为盈。此后，国有企业从未停止过改革的步伐。
中共十八大以来，以习近平同志为核心的中共中央亲自谋划、部署和推动国有企业改革，更加注重改革的顶层设计，更加注重改革的系统性、整体性和协同性，国有企业改革取得新的重大进展和历史性成就。2015年9月，中共中央、国务院印发《关于深化国有企业改革的指导意见》，并以此为统领，以若干配套文件为支撑，形成了国企改革的“1+N”政策体系，有力保证了国企改革有方向、有目标、有遵循。2020年6月，中央全面深化改革委员会第十四次会议审议通过《国企改革三年行动方案（2020—2022年）》，对新发展阶段深化国企改革作出重要部署。
通过持续多年的改革，中国的国有企业总体上已经同市场经济相融合，发展质量和效率明显提高，为推动中国的经济社会发展和提升综合国力作出重大贡献。