1950’li yıllarda İkinci Dünya Savaşı’nın bitiminin ardından yükselen sömürge kolonilerden çekilme hareketiyle Asya, Afrika ve Latin Amerika devletleri bağımsız gelişmeye başladı. Yeni kurulan ülkeler eşit uluslararası ilişkiler kurmaya istekliydi. Çin, Hindistan ve Myanmar da bu tarihi eğilimi takip ederek birbirinin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı, birbirine saldır- mazlık, birbirinin içişlerine karışmama, eşitlik ve karşılıklı fayda amacı gütme ve barış içinde bir arada yaşama olmak üzere beş ilkeyi ileri sürdü.
Aralık 1953’te Çin ile Hindistan arasında geçen müzake- relerde Zhou Enlai Çin hükümetini temsilen ilk kez barış içinde bir arada var olmanın beş ilkesini ortaya koydu. Çin’in önerisi Hindistan hükümetinin desteğini kazandı. Söz konusu beş ilke Nisan 1954’te Çin ile Hindistan’ın imzaladığı Çin’in Tibet Bölgesi ve Hindistan Arasındaki Ticaret ve Ulaşım Anlaşması’nın önsö- züne yazıldı. Akabinde barış içinde bir arada yaşamanın beş ilkesi, yeni Çin’in uluslararası arenada diğer ülkelerle ilişkilerinin temeli haline geldi.
Haziran 1954’te Çin, Hindistan ve Myanmar’la ayrı ayrı ortak bildiri yayımlayarak, beş ilkeyi birbirleriyle ilişkilerinde ve ayrıca Asya ile dünyanın diğer ülkeleriyle ilişkilerinde benim- seyeceklerini ilan ettiler. Beş ilke, uluslararası ilişkiler tarihinde öncü bir girişim olup adalet ve rasyonaliteye dayalı yeni tip uluslararası ilişkilere tarihi bir katkı niteliği taşır. Barış içinde bir arada yaşamanın beş ilkesi Çin, Hindistan ve Myanmar’da filizlendikten sonra geniş kabul görmüş, Asya’ya ve dünyanın kalanına erişmiştir.
Barış içinde bir arada yaşamanın beş ilkesi; egemenlik,doğruluk, demokrasi ve hukuka bağlı yönetim yargılarını bünye- sinde barındırır, uluslararası ilişkilerin ve uluslararası hukukun temel kurallarına dönüşmüştür. Beş ilkenin özünde tüm ülkelerin eşit egemenlik haklarına sahip olduğu ve uluslararası mese- lelerin tekelleştirilemeyeceği gerçekleri yatar. Gelişmekte olan ülkelerin ulusal egemenlik ve bağımsızlığını korumaları için güçlü bir ideolojik silah temin eden bu ilkeler, ülkeler arasında tarihten gelen sorunların ve uluslararası anlaşmazlıkların barışçı yollarla çözümü için yeni yollar açmıştır. Beş ilke, daha adil ve makul uluslararası siyaset ve ekonomi düzeninin tesisi için yapıcı rol oynamaktadır.
Çin, barış içinde bir arada yaşamanın beş ilkesini öne süren ve aktif şekilde uygulayan bir taraftır. Söz konusu beş ilke Çin Anayasası’na dahil edilmiştir, Çin’in diplomatik politikalarının temel taşını oluşturur. Barışçı gelişme yolunda şaşmadan iler- lemekte olan Çin, barış içinde bir arada yaşamanın beş ilkesi düzleminde diğer ülkelerle dostluk ve işbirliği ilişkileri geliştirir, uluslararası toplumla beraber kalıcı barış, ortak refah ve uyum içinde bir dünya kurmaya çalışır.
和平共处五项原则
20世纪50年代，在第二次世界大战结束后兴起的非殖民化运动中，亚非拉民族独立解放事业蓬勃发展，新生的国家渴望建立平等的国际关系。中国、印度、缅甸顺应这一历史潮流，共同倡导了互相尊重主权和领土完整、互不侵犯、互不干涉内政、平等互利、和平共处五项原则。
1953年12月，在中国政府和印度政府的谈判中，周恩来代表中国政府首次提出和平共处五项原则，得到印度方面的赞同。1954年4月，这五项原则正式写入中印双方达成的《关于中国西藏地方和印度之间的通商和交通协定》的序言中。由此，和平共处五项原则成为新中国登上国际舞台，处理国与国之间关系的基本准则。
1954年6月，中印、中缅分别发表联合声明，确认这五项原则将在相互关系以及各自国家同亚洲及世界其他国家的关系中予以适用。这是国际关系史上的重大创举，为推动建立公正合理的新型国际关系作出了历史性贡献。自此之后，和平共处五项原则不仅在中国、印度、缅甸生根发芽、深入人心，而且走向亚洲、走向世界。
和平共处五项原则集中体现了主权、正义、民主、法治的价值观，成为国际关系基本准则和国际法基本原则。和平共处五项原则的精髓，就是所有国家主权一律平等，反对任何国家垄断国际事务。这些原则为广大发展中国家捍卫国家主权和独立提供了强大思想武器，为和平解决国家间历史遗留问题及国际争端开辟了崭新道路，为推动建立更加公正合理的国际政治经济秩序发挥了积极作用。
中国是和平共处五项原则的积极倡导者和坚定实践者。和平共处五项原则载入了中国宪法，是中国外交政策的基石。中国将坚定不移走和平发展道路，坚定不移在和平共处五项原则基础上发展同世界各国的友好合作，同国际社会一道，推动建设持久和平、共同繁荣的和谐世界。