Birinci beş yıllık plan, 1953-1957 yılları arasında gelişti- rilen ulusal ekonomi planıdır. İlk beş yıllık ekonomi planı taslağı 1951 yılının baharında ÇKP Merkezi Finansal ve Ekonomik İşler Komitesi tarafından hazırlandı. Sonraki 4 yılda beş kez revize edilen taslak, Temmuz 1955’te Birinci ÇUHM İkinci Toplantısı’nda resmen onaylandı.
Birinci beş yıllık planda belirlenen istikamet şuydu: Başlıca gücün ağır sanayi geliştirmeye aktarılması, ulusal sanayileşme ve milli savunmanın modernleştirilmesi yönündeki ilk adımların atılması. Ulaşım ve taşımacılık, hafif sanayi, tarım ve tica- retin geliştirilmesi. İlgili alanlarda nitelikli eleman yetiştirilmesi. Tarım ve el sanatları alanlarında kooperatiflerinin kurulması. Kapitalizm etkisi altındaki sanayi ve ticarete yönelik dönüşüm çabalarının sürdürülmesi. Ulusal ekonomide sosyalizmin payının sürekli artırılması ve sosyalizmin tarım, el sanatları ve kapitalist sanayi ve ticaret sahalarında rol oynamasının teminat altına alınması. Üretimi geliştirme düzleminde halkın maddi ve kültürel yaşam seviyesinin tedricen yükseltilmesi.
İlk beş yıllık ekonomi planının zorunlu kıldığı temel görevler ise şunlar: Beş yıl içinde büyük ölçekli ve ileri teknolojili yeni yükselen sanayi üniteleri kurmak ve bunun yanı sıra modern ve ileri teknolojiyi kullanarak mevcut sanayi birimlerini büyütmek ve dönüştürmek. Kuzeydoğu kesimi, Shanghai ve diğer kıyı kent- lerindeki sanayi üslerini makul olarak kullanmak. İç kesimde bir dizi yeni sanayi üssü tesis etmek.
ÇKP ve halkın beş yıllık çabaları neticesinde 1957 yılının sonlarında birinci beş yıllık plan hedefleri aşıldı ve Çin’de son yüzyılın en büyük ölçekli, en verimli ve etkisi en büyük sana- yileşme dalgası şekillendi. Çin’in sanayi üretim kapasitesi veteknoloji seviyesinde büyük atılım gerçekleştirildi, beklenmedik başarılar kayda geçti. Sanayileşmenin sonraki süreci için özellikle insan kaynakları ve teknolojik kaynaklar bakımından sağlam bir zemin hazırlandı.
第一个五年计划
第一个五年计划,是中国从1953年到1957年发展国民经济的计划。1951年春,中央财经委员会着手试编第一个五年计划,历时4年,五易其稿。1955年7月,一届全国人大二次会议正式审议并通过。
“一五”计划的指导方针是:集中主要力量发展重工业,建立国家工业化和国防现代化的初步基础;相应地发展交通运输业、轻工业、农业和商业;相应地培养建设人才;有步骤地促进农业、手工业的合作化;继续进行对资本主义工商业的改造;保证国民经济中社会主义成分的比重稳步增长,同时正确地发挥个体农业、手工业和资本主义工商业的作用;保证在发展生产的基础上逐步提高人民物质生活和文化生活水平。
“一五”计划的基本任务是:五年中将新建一批规模巨大、技术先进的新兴工业部门,同时要用现代先进技术扩大和改造原有的工业部门;要合理利用和改建东北、上海和其他沿海地区城市已有的工业基础,同时要开始在内地建设一批新的工业基地。
经过全党和全国人民五年的艰苦奋斗,到1957年年底,第一个五年计划的各项指标大幅度地超额完成,形成中国近代以来引进规模最大、效果最好、作用最大的工业化浪潮。中国的工业生产能力和技术水平前进了一大步,取得了令人瞩目的成就,为后来的工业化奠定了基础,特别是人力资源和技术资源的基础。