Büyük Devrim yenilgisini takiben ÇKP, Çin devrimine tek başına liderlik etme yolunu izlemeye başladı. Çin’in toplumsal durumu ile devrimin niteliği, hedefleri, itici güçleri ve geleceği gibi devrimin kaderini ilgilendiren büyük meselelerin ciddiyetle ele alınıp çözülmesi için ÇKP’nin acilen bir ulusal kongre düzen- lemesine ihtiyaç olduğu fark edildi.
18 Haziran-11 Temmuz 1928 günlerinde ÇKP 6. Ulusal Kongresi Moskova’da gizli şekilde gerçekleştirildi. Toplantıya, oy hakkına sahip 84 resmi delege dahil toplam 142 temsilci katıldı. Qu Qiubai, ÇKP 5. Merkez Komitesi adına “Çin Devrimi ve Çin Komünist Partisi” başlıklı siyasi raporu sundu. Zhou Enlai örgütlenme ve askeri işler raporunu, Li Lisan köylü meselesine dair raporu, Xiang Zhongfa işçi hareketi raporunu takdim etti; Komünist Enternasyonal’den temsilci Nikolay İvanoviç Buharin de “Çin Devrimi ve Çin Komünist Partisi’nin Görevleri” adlı bir konferans verdi.
6. Ulusal Kongre’de siyaset, askeri işler, örgütlenme, Sovyet tipi yönetim kurma, köylü-toprak-işçi durumu, tanıtım, millet, kadın ve gençlik toplulukları gibi konularla ilgili bazı kararlar kabul edildi, ÇKP Tüzüğü’nün revize edilmiş versiyonu onaylandı. Ayrıca Merkez Komitesi ve Merkezi Soruşturma Komitesi’nin yeni dönem üyeleri seçildi. Hemen ardından düzenlenen ÇKP 6. Merkez Komitesi 1. Genel Kurul Toplantısı’nda Su Zhaozheng, Xiang Zhongfa, Xiang Ying, Zhou Enlai ve Cai Hesen ÇKP Merkez Komitesi Siyasi Bürosu Daimi Komitesi asil üyeleri; Li Lisan, Yang Yin ve Xu Xigen da yedek üyeleri seçildi. Xiang Zhongfa, Siyasi Büro ve Siyasi Büro Daimi Komitesi Başkanı; Zhou Enlai Siyasi Büro Daimi Komitesi Genel Sekreteri oldu.
ÇKP 6. Ulusal Kongresi, özel bir dönemde ve özel koşullar altında gerçekleştirilen önemli bir toplantıdır. Toplantıda, Büyük Devrim yenilgisinden sonraki çalışmalar ve ilk teşebbüslerden çıkarılan dersler özetlendi, Çin devrimine ilişkin bir dizi temel soru yanıt buldu. ÇKP’nin kafasını bulandıran iki sorun çözüldü. Bu sorunlardan birincisi Çin toplumunun durumu ve devrimin niteliğiyle ilgiliydi. Bu hususta “Şu aşamada Çin yine yarı sömürge-yarı feodal bir ülkedir, Çin devrimine yol açan temel çelişkilerden hiçbiri henüz çözülmemiştir. Mevcut aşamada Çin devrimi, kapitalist nitelikli bir demokratik devrimdir.” değerlen- dirmesinde bulunuldu. İkinci sorun devrim durumu ve ÇKP’nin görevleriyle alakalıydı. Bu konuda devrimin dibe vurduğunun altı çizilerek, Parti’nin genel çizgisinin halkın desteğini kazanmak, esas çalışmasının isyan organize etmek yerine halkı seferber etmek ve güç biriktirmek olduğuna dikkat çekildi.
Tarihi gelişmelerin getirdiği kısıtlamalardan dolayı ÇKP 6. Ulusal Kongresi’nde Çin devriminin özellikleri, esas sorunları, devrim düşmanları ve ÇKP’nin öncelikli çalışmaları gibi konular yeterince idrak edilmedi. Ancak kongre toplantısında alınan kararların hayata geçirilmesinden sonra Parti üyelerinin devrim bilinci aynı seviyede buluştu. Böylece devrim hareketinde büyük ilerleme kaydedildi.
中国共产党第六次全国代表大会
大革命失败后,中国共产党开始走上了独立领导中国革命的道路。在关于中国社会性质以及革命性质、对象、动力、前途等关系革命成败的重大问题上,迫切需要召开一次党的全国代表大会认真加以解决。
1928年6月18日至7月11日,中国共产党第六次全国代表大会在莫斯科秘密召开。出席大会的代表共142人,其中有表决权的正式代表为84人。瞿秋白代表第五届中央委员会作《中国革命与共产党》的政治报告,周恩来作组织报告和军事报告,李立三作农民问题报告,向忠发作职工运动报告,共产国际代表布哈林作《中国革命与中国共产党的任务》的报告。
中共六大通过了关于政治、军事、组织、苏维埃政权、农民、土地、职工、宣传、民族、妇女、青年团等问题的决议,审议通过经修改的《中国共产党章程》。大会选举产生了新一届中央委员会和中央审查委员会。随后召开的中共六届一中全会选出中央政治局,并选举苏兆征、向忠发、项英、周恩来、蔡和森为中央政治局常委会委员,李立三、杨殷、徐锡根为中央政治局常委会候补委员,选举向忠发为中央政治局主席兼中央政治局常委会主席,周恩来为中央政治局常委会秘书长。
中共六大是在特定历史时期和历史条件下召开的具有重大历史意义的会议。大会认真总结了大革命失败以来的经验教训,在一系列有关中国革命的根本问题上作出了基本正确的回答。它集中解决了当时困扰中国共产党的两大问题:一是在中国社会性质和革命性质问题上,指出现阶段的中国仍然是半殖民地半封建社会的国家,引起中国革命的基本矛盾一个也没有解决,现阶段的中国革命是资产阶级性质的民主主义革命。二是在革命形势和党的任务问题上,明确了革命处于低潮,党的总路线是争取群众,党的中心工作不是千方百计地组织暴动,而是做艰苦的群众工作,积蓄力量。由于历史发展的局限性,中共六大对中国革命的特点、中国革命的中心问题、中国革命的敌人、中国共产党的工作重心等问题认识不足,但大会决议传达贯彻后,基本上统一了全党思想,对革命运动的发展产生了积极的作用。