Çin Komünist Partisi (ÇKP), kuruluşuyla birlikte Marksizm- Leninizm öncülüğünde yepyeni bir Çin devrimini başlattı. Ancak genç ÇKP üyeleri bir dönem Marksist-Leninist proletarya devri- minin genel ilkeleri ve Rus Ekim Devrimi’ndeki silahlı ayaklanma deneyimini tamamen kopyalayınca Çin devriminde ciddi engeller baş gösterdi.
Mao Zedong’un öncülüğündeki ÇKP üyeleri, Çin’in özel ulusal koşulları ve somut gerçeklerinden yola çıkıp Marksizm- Leninizm’in temel ilkelerine göre hareket ederek, Çin devrimi ve inşa uygulamalarındaki bir dizi orijinal tecrübeyi özetlemiş ve Çin’in durumuna uygun bilimsel kılavuz düşüncesi niteliğindeki Mao Zedong Düşüncesi’ni oluşturmuştur.
Mao Zedong Düşüncesi 1920’li yılların sonunda ve 1930’lu yılların başında şekil almaya başladı. Bu dönemde Mao Zedong’un önderliğindeki ÇKP üyeleri, Çin’in sosyal durumu ve sınıfsal koşullarını derinlemesine analiz ederek, komünist iktidar kurup geliştirme konusunda bir teori yaratmış, “köylerle kent- leri kuşatma, silahlarla iktidarı ele geçirme” şeklindeki devrim yolunu açmış, Parti ve ordu inşası gibi konularda Çin’in duru- muna uygun bir dizi prensip ortaya koymuştur. Mao Zedong, “solcu” yanılgılarıyla çetin mücadelede her zaman “Marksizm’i Çin devriminin gerçekleriyle birleştirme” ilkesine bağlı kalarak “araştırma yoksa, konuşma hakkı yok” gibi ünlü teorilerini ortaya atmıştır.
1935’te düzenlenen Zunyi Toplantısı'nda Mao Zedong’un ÇKP’deki liderlik konumu tasdik edilmiştir. Mao Zedong Düşüncesi, Toprak Devrim Savaşı’nın sonları ve Çin Halkının Japon Saldırganlara Karşı Direniş Savaşı döneminde siste- matik olarak özetlenerek geliştirilmiş ve olgunlaştırılmıştır. Budönemde Mao Zedong tüm Parti’yi Marksist teorileri öğren- meye ve incelemeye yönlendirmiş, düşünceleri serbest bırak- mayı hedefleyen Yan’an Düzeltme Kampanyası’nı başlatmış, Çin devrimine dair deneyimleri ve dersleri sistematik olarak özetlemiş, Çin’in demokratik devriminin kurallarını doğru bir şekilde algılamış, nispeten sistematik bir felsefi düşünce, askeri düşünce, birleşik cephe düşüncesi ve Parti inşası düşüncesini oluşturmuştur. Mao Zedong, Yeni Demokratik Devrim’in temel teorisini, temel çizgisini ve temel programını sistematik ve eksiksiz bir şekilde açıkladı, ÇKP’nin demokratik devrim sırasın- daki politikalarını ve taktiklerini isabetli bir şekilde ortaya koydu. Bunlar, Çin devrimine rehberlik etmesi bakımından büyük önem taşımaktadır. Mao Zedong Düşüncesi, 1945’te düzenlenen ÇKP7. Ulusal Kongresi’nde Parti’nin kılavuz ideolojisi olarak belir- lendi ve ÇKP Tüzüğü’ne dahil edildi.
Mao Zedong Düşüncesi, Kurtuluş Savaşı döneminde ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHC) kuruluşundan sonra gelişti- rilmeye devam etmiştir. Hem Yeni Demokratik Devrim teorisi zenginleştirilerek mükemmelleştirilmiş, hem de yeni uygula- malar temelinde sosyalist devrim ve sosyalist inşaya ilişkin doğru teorik ilkeler oluşturulmuş ve deneyimler özetlenmiştir. Mao Zedong Düşüncesi temel olarak şunları içerir: Sosyalist dönüşüm teorisi, halkın demokratik egemenliği teorisi, iki tür çelişki ve toplumun iç çelişkilerinin doğru ele alınması üzerine teoriler, Çin’in ulusal koşullarına uygun ekonomik inşa yolunu keşfetme düşüncesi, iktidar partisinin inşasını güçlendirme düşüncesi, bağımsızlığı koruma ve barış içinde bir arada yaşama ilkelerine dayalı dış politikası vs.
ÇKP 11. Merkez Komitesi 3. Genel Kurul Toplantısı’ndan sonra, Deng Xiaoping’ın önderliğindeki ÇKP, birbiriyle ilişkili olan iki önemli tarihsel meseleyi çözdü: Birinci olarak, yoldaş Mao Zedong’un tarihsel statüsü ve Mao Zedong Düşüncesi’nin bilimsel sistemi doğru değerlendirildi. İkinci olarak sosyalistmodernleşmeyi yeni gerçekler ve tarihi deneyimlere odaklanarak gerçekleştirmek için Çin’in ilerlemesi gereken yol teyit edildi; böylece ÇKP ve devletin gelişimi için doğru istikamet belirlendi. Yeni tarihsel koşullar altında Mao Zedong Düşüncesi’nin bilimsel sistemi sürekli olarak zenginleştirilmiş ve geliştirilmiştir.
Mao Zedong Düşüncesi’ni canlı tutan içerdiği bakış açısı, görüşler ve yöntemlerdir. Üç temel yönü gerçekçilik, kitle çizgisi ve bağımsızlıktır.
Gerçekçi olmak; Marksizm’in temel bakış açısı, Çinli komü- nistlerin dünyayı algılaması ve dönüştürmesi için temel gereklilik ve ÇKP’nin başlıca düşünme, çalışma ve liderlik yöntemidir. Her konuda gerçeklere bağlı kalmak, teoriyi pratikle bütünleştirmek ve gerçeği uygulamalarla test edip geliştirmek anlamına gelir.
Kitle çizgisi, ÇKP’nin yaşam çizgisi ve temel çalışma çizgi- sidir, Parti’nin canlılığını ve mücadele gücünü koruması için önemli bir mirastır. Kitle çizgisine bağlı kalmak, her şeyi halk için yapmak ve her konuda halka güvenmek, halktan gelip halka dönmek, doğru önerilerini kitlelerin bilinçli eylemlerine dönüş- türmek ve kitle çizgisini devletin tüm faaliyetlerinde uygulamak demektir.
Bağımsızlığı korumak, ÇKP’nin Çin’in gerçeklerinden yola çıkıp kendi gücüne ve halkın gücüne dayanarak devrim, inşa ve reform çalışmalarını sürdürmesi sürecinde kaçınılmaz bir sonuç ve ÇKP ile ÇHC’nin varlığı için önemli bir ilkedir. Bağımsızlığı korumaya bağlı kalmak, her zaman ülkenin ve ulusun gelişi- minden güç almak, ulusal özsaygı ve özgüvene sahip çıkmak, kendi yolunda sarsılmaz bir şekilde ilerlemek demektir.
Bu bakış açısı, görüş açısı ve yöntemler sayesinde ÇKP, Marksizm’i yaratıcı bir şekilde geliştirebilmekte ve Çin toplu- munun ilerlemesine kılavuzluk edebilmektedir.
Mao Zedong Düşüncesi, Çin devriminin benzersiz ve yaratıcı deneyimlerinin bir özeti ve ÇKP’nin kolektif zekâ- sının bir meyvesidir. Parti’nin birçok seçkin lideri düşünceninoluşumu ve gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Mao Zedong’un bilimsel eserleri bu kavramın yansımasıdır. Mao Zedong Düşüncesi, Marksizm’in Çinlileşmesinde kaydedilen ilk tarihi sıçramanın teorik neticesi, ÇKP ve Çin halkının zorluklarla mücadelede elde ettiği manevi hazine, Çin devrimi ve inşası için bilimsel bir kılavuz ve Çin ulusunun manevi dayanağıdır.
毛泽东思想
中国共产党自成立起，就以马克思列宁主义为指导，开始了全新的中国革命。但是，一段时期内，年轻的中国共产党曾简单套用马克思列宁主义关于无产阶级革命的一般原理、照搬俄国十月革命城市武装起义的经验，中国革命遭受到严重挫折。面对中国的特殊国情，以毛泽东为主要代表的中国共产党人，根据马克思列宁主义基本原理，从中国实际出发，把中国革命和建设实践中的一系列独创性经验作了理论概括，形成了适合中国情况的科学指导思想——毛泽东思想。
毛泽东思想主要产生于20世纪20年代后期和30年代前期。在这期间，以毛泽东为主要代表的中国共产党人深刻分析中国社会形态和阶级状况，创造了善于建立和发展红色政权的理论，开辟了农村包围城市、武装夺取政权的革命道路，并在建军和建党等问题上，创造性地提出了一系列适合中国国情的原则。在同“左”倾错误的艰苦斗争中，毛泽东始终坚持马克思主义与中国革命实际相结合的原则，提出了“没有调查，就没有发言权”等著名论断。
1935年召开的遵义会议确立了毛泽东在全党的领导地位。在土地革命战争后期和中国人民抗日战争时期，毛泽东思想得到系统总结和多方面展开而达到成熟。在这期间，毛泽东引导全党学习和研究马克思主义理论，开展意在解放思想的整风运动，系统总结中国革命的经验教训，正确认识了中国民主革命的规律，形成了比较系统的哲学思想、军事思想、统一战线思想和党的建设思想。特别是毛泽东系统而完整阐述的新民主主义革命的基本理论、基本路线和基本纲领，精辟论证的党在民主革命时期的政策和策略，对指导中国革命具有特别重大的意义。1945年召开的中共七大将毛泽东思想确立为中国共产党的指导思想并写入党章。
解放战争时期和中华人民共和国成立以后，毛泽东思想继续发展，既有对已经形成的新民主主义革命理论的丰富和完善，更有在新的实践基础上形成的关于社会主义革命和社会主义建设的正确理论原则和经验总结。主要包括：关于社会主义改造的理论；关于人民民主专政的理论；关于两类矛盾学说和正确处理人民内部矛盾的理论；关于探索适合中国国情的经济建设道路的思想；关于加强执政党建设的思想；关于独立自主、和平共处的外交政策等。中共十一届三中全会后，在邓小平的领导下，中国共产党解决了正确评价毛泽东同志的历史地位和毛泽东思想科学体系、根据新的实际和历史经验确立中国实现社会主义现代化的正确道路这两个相互联系的重大历史课题，为党和国家发展确定了正确方向。在新的历史条件下，毛泽东思想的科学体系不断得到丰富和发展。
毛泽东思想活的灵魂是贯穿其中的立场、观点、方法，其三个基本方面就是实事求是、群众路线、独立自主。实事求是是马克思主义的根本观点，是中国共产党人认识世界、改造世界的根本要求，是中国共产党的基本思想方法、工作方法、领导方法。坚持实事求是，就是坚持一切从实际出发，理论联系实际，在实践中检验真理和发展真理。群众路线是中国共产党的生命线和根本工作路线，是党永葆青春活力和战斗力的重要传家宝。坚持群众路线，就是坚持一切为了群众，一切依靠群众，从群众中来，到群众中去，把党的正确主张变为群众的自觉行动，把群众路线贯彻到治国理政全部活动之中。独立自主是中国共产党从中国实际出发、依靠党和人民力量进行革命、建设、改革的必然结论，是中国共产党、中华人民共和国立党立国的重要原则。坚持独立自主，就是始终把国家和民族发展放在自己力量的基点上，坚持民族自尊心和自信心，坚定不移走自己的路。正是坚持了这些立场、观点和方法，中国共产党才能创造性地发展马克思主义，不断推动中国社会的发展进步。
毛泽东思想是中国革命独创性经验的总结，是中国共产党集体智慧的结晶，党的许多卓越领导人对它的形成和发展作出了重要贡献，毛泽东的科学著作是它的集中概括。这一重要思想是马克思主义中国化第一次历史性飞跃的理论成果，是中国共产党和中国人民历尽艰辛获得的宝贵的精神财富，是中国革命和建设的科学指南，是中华民族的精神支柱。