Bu kavram, ülkenin doğu kesimindeki gelişmiş eyalet ve şehirlerin batı kesimindeki yoksul bölgelerle yoksulluğu azaltma hususunda işbirliği geliştirmesini ifade eder. Bu tür işbirliği, Çin hükümetinin ortak refah hedefine ulaşmak için yaptığı bir sistematik düzenlemedir.
1996 yılından beri gerçekleştirilen birkaç ayarlamadan sonra, doğu kesiminden 9 eyalet (veya şehir), milli sosyal ve ekonomik kalkınma düzeni çerçevesinde bağımsız planlama statüsüne sahip 5 kent ve 4 metropol, batı kesimindeki 10 eyalete (bölge veya şehir) yardımlar sağlar hale gelmiştir. Doğu-batı işbirliğinin çeşitli biçimleri vardır: Hükümetin destek sağladığı, işletmelerin işbirliği geliştirdiği, sivil toplum örgütlerinin yardım sağladığı ve nitelikli bireylerin katkıda bulunduğu bir temel çalışma çerçevesi oluşturulmuştur.
Doğu-batı işbirliğinin başlatılmasından itibaren, doğu kesimindeki gelişmiş eyaletler ile batı kesimindeki yoksul bölgeler, yoksulluk durumunun yönetimi konusundaki uygulamalarda durmadan çeşitli yöntemler ve modeller geliştirmiştir. Bu modeller arasında işletmeler arası işbirliği, üst düzey temas mekanizmasının tesisi, yoksulluğu azaltmada öncelikli alanların seçilmesi vb. yer alır.
Yukarıdaki modeller ayrı ayrı incelenirse, işletmeler arasındaki işbirliğine dayalı yoksulluğu azaltma modeli, doğu ve batı kesimlerindeki işletmeler arasında işbirliği kurularak yoksul bölgelerdeki şirketlere destek sağlanması, yoksul bölgelerde piyasanın canlandırılması, iş gücünün vasıflarının artırılması ve geri kalmışlık sorununun çözülmesini ifade eder. Örneğin, Shandong eyaletindeki 14 kent, Chongqing şehrindeki 14 yoksul ilçeye yardım sağlıyor, işletmeler arasındaki işbirliği temelinde hükümetten destek alınarak çaba harcanırken sosyal katılım da teşvik ediliyor.
İkincisi üst düzey temas mekanizmasının tesis edilmesi suretiyle yoksulluğu azaltma modeli. Bu modele göre, doğu ile batı kesimleri etkin bir temas mekanizması oluşturur. Örneğin, 1996 ile 2019 yılları arasında Fujian eyaleti ve yardım ettiği Ningxia Hui Özerk Bölgesi her yıl bir toplantı düzenleyerek, iki taraf arasındaki işbirliğine dair genel prensipler ve istikameti belirlemiştir. Böylece iki tarafın gerekli bilgiye zamanında erişmesi, ileri yönetim anlayışları üzerine fikir alışverişinde bulunması güvence altına alınmış ve iki taraf, eyaletten ilçe ve bölgelere kadar farklı düzeylerde kenetlenmeyi güçlendirerek, temaslarda dakikliği yükseltmiştir.
Üçüncüsü öncelikli yoksul bölgelere odaklı doğu-batı işbirliği modeli. Bu model, yoksul bölgelerde yoksulluk durumu daha ağır olan bölgelere öncelik verilmesini ifade eder. Örneğin, 2010 yılında, İç Moğolistan Özerk Bölgesi’nin Wulanchabu ve Chifeng kentlerinin ekonomik ve sosyal kalkınma düzeyinin geri, yoksul nüfusun dağıldığı alanının geniş ve yoksulluk vaziyetinin ağır olması nedeniyle Beijing ile İç Moğolistan arasındaki işbirliği yeniden düzenlendi. Eskiden İç Moğolistan’ın 8 kentine yardım sağlanırken, şimdi ise sadece Wulanchabu ve Chifeng’e bağlı 8 ilçeye destek verilmektedir.
Yoksulluğu azaltmada doğu-batı kesimleri arasındaki işbirliği, “batı kesimlerini kalkındırma” stratejisinin uygulanmasını ilerletti, yoksullukla mücadele davasına büyük katkılarda bulundu, pek çok başarılı deneyim elde edildi. Bu deneyimlerden ilki, işbirliği içindeki iki taraf arasında uzun vadeli temas mekanizmasını oluşturmak. Mekanizma, iki tarafın yoksulluğu azaltma çalışmalarını yürütmesi için ön şarttır. İkincisi, işletmeler arasındaki işbirliğine önem vermek. İşletmelerin gelişmesi, yoksul bölgelerdeki piyasaya hızlı ve etkin şekilde dinamizm kazandırabilir, yoksul bölgelerin ekonomisine katkılar sağlar. Üçüncüsü personel değişimine önem atfetmek. Nitelikli personel, yoksul bölgelerin sürdürülebilir gelişmesinin güvencesidir.
东西部扶贫协作
东西部扶贫协作，即东部发达省市与西部贫困地区结对开展扶贫协作，是国家为实现共同富裕目标作出的一项制度性安排。自1996年开始，经过几次调整和变动，东西部扶贫协作已形成目前9省（市）、5个计划单列市和4个大城市对口帮扶西部10个省（区、市）的工作格局。东西部扶贫协作形式多样，形成了以政府援助、企业合作、社会帮扶、人才支持为主的基本工作框架。
实施东西部扶贫协作工作以来，东部发达省份与西部贫困地区在结对治理贫困的具体实践中不断探索扶贫方式与模式，具体有：基于企业合作层面的扶贫模式、创建高层沟通机制的扶贫模式、选择贫困重点的扶贫模式。
其一，基于企业合作层面的东西部扶贫协作模式。指通过推动东西部地区的企业合作，带动贫困地区企业的发展，增强贫困地区的市场活力，提高贫困地区劳动力素质，解决落后地区的贫困问题。比如，山东省的14个地级市结对帮扶重庆市的14个国家扶贫开发工作重点县，在企业合作的基础上，争取政府援助。同时，积极开展社会帮扶，推动社会力量参与扶贫。
其二，创建高层沟通机制的东西部扶贫协作模式。指东西部扶贫协作双方创建与坚持有效的沟通交流机制。比如，1996年至2019年，福建省与宁夏回族自治区每年召开一次联席会议，确保闽宁协作中的大方针和大方向，保证双方及时获取需要的信息，交流学习先进管理理念。双方通过加强省到各区县各层级的对接，提高了沟通的时效性。
其三，集中于重点贫困地区的东西部扶贫协作模式。指将贫困地区中贫困程度更深的地区作为扶贫重点的扶贫方式。比如，2010年，根据内蒙古自治区乌兰察布市、赤峰市两地经济社会发展滞后、贫困面大、贫困面深的实际情况，京蒙扶贫协作作出了调整：由原来帮扶8个盟市调整为重点帮扶乌兰察布市与赤峰市各8个旗（县、市）。
东西部扶贫协作有力推动了“西部大开发”战略的实施，为减贫事业作出了巨大贡献。在扶贫开发实践中，形成了一些成功的经验：一是建立扶贫协作双方的长期沟通与交流机制，这是双方开展扶贫工作的前提；二是重视企业合作，企业的发展能迅速而有效地激活贫困地区的市场活力，发展贫困地区经济；三是注重人才交流，人才是贫困地区可持续发展的保障。