“1992 Mutabakatı”
1992 yılının ekim ayının sonundan aralık ayının başına kadar Çin’in ana kesiminden Taiwan Boğazı’nın İki Yakası Arasındaki İlişkiler Derneği ve Taiwan bölgesinden Taiwan Boğazı Değişim Fonu olmak üzere iki heyet, çok sayıda müzakerenin ardından “Taiwan Boğazı’nın her iki yakasının da Tek Çin ilkesinde ısrar etmesi”ne dair mutabakata vardı. Taiwan Boğazı’nın iki yakası arasındaki müzakerelerin gerçekleştirilmesine siyasi zemin hazırlayan bu mutabakat, “1992 Mutabakatı” olarak bilinmektedir.
“1992 Mutabakatı”nın özü Tek Çin ilkesinde ısrar etmek ve kilit noktası da fikir ayrılıklarını bir kenara bırakıp ortak paydaları bulmaktır. “1992 Mutabakatı” iki yaka arasındaki ilişkilerin temel niteliğini belirledi. Bu nitelik, ana kesim ve Taiwan’ın tek Çin’e bağlı olduğudur. Taiwan Boğazı’nın iki yakası arasındaki ilişki, ülkeler arası değildir, bir Çin-Bir Taiwan ilişkisi de değildir.
“1992 Mutabakatı”, iki yaka arasındaki ilişkilerde barış, istikrar ve olumlu etkileşimin temelidir; iki yaka arasındaki ilişkilerin barışçı gelişmesinin anahtarıdır. “1992 Mutabakatı” gerçeğinin kabul edilmesi ve iki yakanın tek Çin’e ait olduğu anlayışının tanınması durumunda iki taraf diyalog kurabilir, iki yakadaki soydaşları alakadar eden sorunları müzakere yoluyla çözebilir, Taiwan’ın herhangi bir partisi ya da kuruluşu ile ana kesim, arada engeller olmadan temaslarda bulunabilir.
2019 yılının ocak ayında,“Taiwanlı Soydaşlara Mesaj” belgesinin yayınlanmasının 40. yıldönümü dolayısıyla düzenlenen törende konuşan Xi Jinping, “1992 Mutabakatı”nda ısrar etme ve “Taiwan’ın bağımsızlığı”na karşı çıkmadan oluşan ortak siyasi temelde, iki yakadan siyasi partiler ve çeşitli çevrelere mensup temsilcilerin bir araya gelerek iki yaka arasındaki ilişkiler ve milletin geleceği üzerine derinlemesine demokratik müzakere yapması ve iki yaka arasındaki ilişkilerin barışçı ilerletilmesi üzerine sistematik düzenlemelerin yapılması önerisini ileri sürdü.
“九二共识”
1992年10月底至12月初，中国大陆的民间团体——海峡两岸关系协会与台湾的民间团体——海峡交流基金会，经过多次磋商，最终形成了以口头方式表达的“海峡两岸均坚持一个中国的原则”的共识，为实现和推进两岸协商奠定政治基础，后被称为“九二共识”。其核心是“坚持一个中国”，精髓是求同存异。“九二共识”明确界定了两岸关系的根本性质，即大陆与台湾同属一个中国，两岸关系不是国与国关系，也不是“一中一台”。“九二共识”是两岸关系保持和平稳定和良性互动的基础，是确保两岸关系和平发展的关键。承认“九二共识”的历史事实，认同两岸同属一个中国，两岸双方就能开展对话，协商解决两岸同胞关心的问题，台湾任何政党和团体同大陆交往也不会存在障碍。2019年1月在《告台湾同胞书》发表40周年纪念会上，习近平发出郑重倡议，在坚持“九二共识”、反对“台独”的共同政治基础上，两岸各政党、各界别推举代表性人士，就两岸关系和民族未来开展广泛深入的民主协商，就推动两岸关系和平发展达成制度性安排。