BRICS İşbirliği Mekanizması
BRIC; Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin olmak üzere geleceği olumlu değerlendirilen 4 yeni yükselen piyasayı ifade ediyor. “BRIC” kavramı ilk kez ABD merkezli yatırım bankası Goldman Sachs tarafından 2003 yılında ileri sürüldü.
Adı geçen 4 ülkenin dışişleri bakanları Eylül 2006’da ilk kez BM Genel Kurulu Toplantısı sırasında bir araya geldi, ardından bu toplantı rutin hale getirildi. Haziran 2009’da BRIC ülkelerinin liderleri ilk kez Rusya’da resmi görüşme yaptılar, bununla BRIC işbirliği mekanizması resmen başlatılmış oldu. Aralık 2010’da Güney Afrika Cumhuriyeti’nin katılmasıyla BRICS işbirliği mekanizması genişledi.
BRICS işbirliği mekanizması, somut işbirliğinin geliştirilmesiyle sürekli daha sağlıklı hale getirilmektedir. BRICS mekanizmasına üye 5 ülke ekonomi, ticaret, maliye, finans, eğitim, bilim-teknoloji, kültür ve düşünce kuruluşu gibi alanlarda somut işbirliği geliştirip, merkezinde liderler zirvesinin yer aldığı, buna ek olarak bakanlar düzeyindeki toplantılara dayanan ve seminer ve forum gibi etkinliklerden destek gören bir ülkeler arası işbirliği mekanizması oluşturdu. Bu kapsamda BRICS ülkelerinin bankaları arası işbirliği, sanayi ve ticaret konseyi, olası zararlara karşı ayrılan döviz fonu, BRICS Yeni Kalkınma Bankası, düşünce kuruluşları dahil çeşitli kademelerdeki işbirliği ve destek mekanizmaları kuruldu.
BRICS liderlerinin 2017 yılında Çin’in Xiamen kentinde gerçekleştirdikleri görüşmede, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, “BRICS+” kavramını ortaya koydu. Bu kavram, BRICS ülkelerinin gelişmekte olan diğer büyük ülkeler ve gelişmekte olan ülkelerden oluşan örgütlerle diyalog kurarak daha geniş kapsamlı ortaklık ilişkisini oluşturmaları, BRICS mekanizmasının “arkadaş çevresinin” genişletilmesini ve BRICS işbirliğinin dünyada en büyük etkiye sahip Güney-Güney İşbirliği platformu haline getirilmesini hedefler. 2018 yılının başına kadar BRICS ülkeleri ekonomi, ticaret, finans, tarım, eğitim, bilim-teknoloji, kültür ve düşünce kuruluşu dahil birçok alanı kapsayan 60’tan fazla işbirliği mekanizması kurdu.
BRICS ülkelerinin geliştirdikleri işbirliği; dünya ekonomisinin gelişmiş ülkeler tarafından yönlendirildiği düzeni kırmıştır, ekonomik işbirliği geliştirme ve ortak kalkınmayı gerçekleştirme hususlarında gelişmekte olan ülkelere yol göstermiştir, uluslararası düzenin dönüşümü ve reformuna güçlü destek sağlamıştır, yeni tip uluslararası ilişkilerin tesis edilmesi için yararlı tecrübeler sunmuştur.
金砖国家合作机制
“金砖国家”最初是指巴西、俄罗斯、印度和中国四个成长前景看好的新兴市场国家。这一概念由美国高盛公司于2003年提出。2006年9月，上述四国外长在联合国大会期间举行首次外长会晤，此后每年依例举行。2009年6月，“金砖四国”领导人在俄罗斯举行首次正式会晤，金砖国家合作机制正式启动。2010年12月，南非正式加入后，这一合作机制由最初的“金砖四国”变为“金砖五国”。
金砖合作机制建设伴随着务实合作不断健全完善。金砖国家在经贸、财金、教育、科技、文化、智库等数十个领域开展务实合作，形成了以首脑峰会为核心，以部长级会议为支撑，以研讨会、论坛等形式为辅助的国家间合作机制；建立了包括金砖国家银行合作机制、工商理事会、外汇应急储备基金和金砖国家新开发银行、智库合作机制等在内的多层次合作保障、支持机制。
在2017年金砖国家领导人厦门会晤期间，习近平提出了“金砖+”概念，意在通过金砖国家同其他发展中大国和发展中国家组织进行对话，建立更广泛的伙伴关系，扩大金砖的“朋友圈”，把金砖合作打造成为当今世界最有影响力的南南合作平台。截至2018年初，金砖国家已经建立60多项合作机制，涵盖经贸、金融、农业、教育、科技、文化、智库等多个领域。
金砖国家合作打破了世界经济由发达国家长久主导的格局，给发展中国家的经济合作和共同发展开辟了可行之路，有力撬动了国际秩序的转型与改革，也为建立新型国际关系进行了有益探索。