Shanghai İşbirliği Örgütü (SİÖ)
Shanghai İşbirliği Örgütü (SİÖ); Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan tarafından 15 Haziran 2001’de Çin’in Shanghai kentinde kurulan kalıcı bir hükümetler arası örgüttür. Örgüt, 1996 yılının Nisan ayında “Shanghai Beşlisi” adını taşıyan görüşme mekanizması olarak kuruldu. Haziran 2017’de, Hindistan ve Pakistan’ın resmen SİÖ üyeleri olmasıyla örgüt ilk kez genişledi.
SİÖ kurulduğunda, güvenlik alanındaki işbirliği, örgütün çalışmalarının öncelikli alanı olarak belirlendi. Örgütün ilk zirve toplantısında “Terörizm, Bölücülük ve Radikalliğe Karşı Shanghai Antlaşması” imzalandı, adı geçen 3 güce darbe indirme, örgütün önemli görevlerinden biri ilan edildi.
Kuruluşundan bu yana geçen 17 yıl içinde örgüt, yeni tip kolektif güvenlik işbirliği modelini oluşturdu, güvenlik yönetiminde aldığı kapsamlı önlemlerle hem sorunun belirtileri hem de kök nedenlerini kazıma modelini hayata geçirdi, Avrasya bölgesinin güvenliğine büyük katkı sağladı. Üye ülkelerin ortak, kapsamlı, işbirliğine dayalı ve sürdürülebilir güvenlik yaklaşımını benimseyerek uygulamasıyla, SİÖ kapsamındaki güvenlik işbirliği yolu daha da genişlemektedir.
Üye ülkeler arasındaki dostluk ve güveni artırmayı amaçlayan SİÖ; örgüt üyelerinin siyaset, ekonomi, ticaret ve kültür gibi alanlarda etkin işbirliğini sürdürmesini teşvik eder, bölgede barış ve istikrarın korunması ve adaletli uluslararası siyasi ve ekonomik düzenin oluşturulması için çaba harcar. Örgüt, kendi içinde “karşılıklı güven, karşılıklı yarar, eşitlik, istişare, medeniyet çeşitliliğine saygı, ortak kalkınma arayışı”na dayanan “Shanghai Ruhu”nu takip eder; dışa yönelik olarak ise bloksuzluk politikası, diğer ülke ve bölgeleri hedef almama ve dışa açılma ilkelerini uygulamaktadır.
SİÖ’nün en yüksek karar organı olan “Devlet Başkanları Konseyi” yılda bir toplanır, toplantıda örgütü ilgilendiren bütün önemli konulara ilişkin kararlar alınır. Örgütün “Hükümet Liderleri Konseyi” de yılda bir düzenlenir, konsey toplantısında örgüt çerçevesinde çok taraflı işbirliği için öncelikli alanlara dair stratejiler tartışılır.
SİÖ’nün iki daimi kuruluşu bulunur: Beijing merkezli SİÖ Genel Sekreterliği ve Taşkent’te yer alan SİÖ Bölgesel Terörle Mücadele Kurumu İcra Komitesi.
Haziran 2018’de Çin’in Qingdao kentinde başarılı bir zirve toplantısı daha gerçekleştirildi.
上海合作组织
上海合作组织是由中国、俄罗斯、哈萨克斯坦、吉尔吉斯斯坦、塔吉克斯坦、乌兹别克斯坦于2001年6月15日在上海宣布成立的永久性政府间国际组织。其前身是成立于1996年4月的“上海五国”会晤机制。2017年6月，印度和巴基斯坦正式成为上合成员，这也是上合组织首次扩员。
上海合作组织成立伊始，就明确将安全合作作为优先方向，成员国在首次峰会上签署了《打击恐怖主义、分裂主义和极端主义上海公约》，将打击“三股势力”明确列为上合组织的重要任务。成立17年来，上合组织逐步探索出新的集体安全合作模式，推行综合施策、标本兼治的安全治理模式，为亚欧地区的安全做出了巨大贡献。各方倡导并践行共同、综合、合作、可持续的新安全观，将使上合组织安全合作之路越走越宽。
上合组织旨在加强成员国间的友好与信任，鼓励成员国在政治、经贸、文化等领域的有效合作，致力于共同维护地区和平与稳定，推动建立公正合理的国际政治经济新秩序。上合组织对内遵循“互信、互利、平等、协商，尊重多样文明、谋求共同发展”的“上海精神”，对外奉行不结盟、不针对其他国家和地区及开放原则。
上合组织最高决策机构是成员国元首理事会，该会议每年举行一次，决定本组织所有重要问题。政府首脑理事会每年举行一次，讨论本组织框架下多边合作和优先领域的战略。上合组织有两个常设机构，分别是设在北京的上合组织秘书处和设在塔什干的上合组织地区反恐怖机构执行委员会。2018年6月，上合组织青岛峰会成功召开。