Aile Planlamasına İlişkin Temel Politika
“Aile planlaması”, Çin’in temel politikalarından biridir, hükümetin nüfus kontrol alanında vatandaşların evlilik ve doğum hareketlerine objektif rehberlik ettiği somut uygulamadır. Bu politika, vatandaşların geç yaşta evlenme ve az sıklıkta kaliteli doğum yapmalarını sağlama suretiyle nüfusu planlı şekilde kontrol altına almayı, nüfus artışı ile ekonomik ve sosyal kalkınma arasında koordinasyon tesis etmeyi amaçlıyor.
Aile planlamasına ilişkin politika 1970’li yılların başında uygulanmaya başladı. Bu politika, Eylül 1982’de ÇKP 12. Ulusal Kongresi’nde Çin’in temel politikalarından biri olarak belirlenmiştir, aynı yılın Aralık ayında Çin Halk Cumhuriyeti Anayasası’na yazılmıştır. Aralık 2001’de ÇUHM Daimi Komitesi’nin 25. toplantısında “Çin Halk Cumhuriyeti Nüfus ve Aile Planlama Yasası” kabul edilmiştir.
Aile planlaması politikasının hayata geçirildiği tarihten beri Çin’de nüfusun yeniden üretilmesi usulünde erken bir vakitte tarihi dönüşüm gerçekleştirildi. Nüfusun kaynaklara ve çevreye oluşturduğu baskı etkin şekilde yumuşatıldı, ekonomik kalkınma ve sosyal ilerleme güçlendirildi. Gerçekler, aile planlaması politikasının nispeten iyi şekilde uygulanmasının, Çin’e özgü sosyalizmin inşası, ulusal refah ve milli kalkınmanın gerçekleştirilmesine derin etki yarattığına, dünyada nüfus-kalkınma ilişkisinin ilerletilmesinde önemli rol oynadığına işaret ediyor.
21. yüzyıldan itibaren nüfus yapısı değişmeye başladı, Çin’in iş gücünde azalma, yaşlı nüfusta artma eğilimi görüldü. Bu duruma karşı, Kasım 2013’te yayımlanan “ÇKP Merkez Komitesi’nin Reformun Kapsamlı Bir Biçimde Derinleştirilmesine İlişkin Bazı Önemli Konulardaki Kararı”nda evli çiftlerden birisi kendi ailesinin tek çocuğuysa onlara ikinci bir bebek yapma izni verilmesi önerisinde bulunuldu. Aralık 2015’te ÇUHM Daimi Komitesi toplantısında nüfus ve aile planlaması yasasında değişiklik tasarısı onaylandı. Her çifte ikinci çocuk yapma hakkı veren politika ise 1 Ocak 2016’da resmen yürürlüğe koyuldu.
Nüfus planlaması, öteden beri Çin’in karşı karşıya bulunduğu genel, uzun vadeli ve stratejik bir konudur. Çin, aile planlaması politikasında ısrarcı olup, doğum politikasını adım adım düzeltecek, nüfusun uzun vadede dengeli gelişmesini mümkün kılacaktır.
计划生育基本国策
计划生育政策是中国的一项基本国策，是政府在人口领域内对人口婚育行为进行客观指导的具体措施。这一政策的初衷是提倡公民晚婚晚育、少生优生，通过有计划地控制人口，使人口增长同经济和社会发展计划相适应。
中国自20世纪70初开始推行计划生育政策。1982年9月党的十二大将计划生育确定为中国的基本国策，同年12月写入《中华人民共和国宪法》。2001年12月全国人大常委会第二十五次会议通过《中华人民共和国人口与计划生育法》。实行计划生育以来，中国提前实现了人口再生产类型的历史性转变，有效缓解了人口对资源和环境的压力，有力促进了经济发展和社会进步。实践证明，中国较好地实行计划生育的基本国策，对建设中国特色社会主义、实现国家富强和民族振兴产生了巨大影响，为促进世界人口与发展发挥了重大作用。
进入21世纪后，随着人口结构的转变，中国劳动年龄人口开始下降，老年人口保持上升态势。面对这一形势，2013年11月，《中共中央关于全面深化改革若干重大问题的决定》提出，启动实施一方是独生子女的夫妇可生育两个孩子的政策。2015年12月，全国人大常委会表决通过人口与计划生育法修正案，“全面二孩”政策于2016年1月1日起正式实施。
人口问题始终是中国面临的全局性、长期性、战略性问题。在未来相当长时期内，中国将继续坚持计划生育基本国策、逐步调整完善生育政策、实现人口长期均衡发展。