Sosyalist Piyasa Ekonomisi Sistemini Tesis Etmek
Sosyalist piyasa ekonomisi sistemi, sosyalizmin temel sistemleri zemininde geliştirilmiştir. Sosyalizmin temel sistemleri ile piyasa ekonomisi arasında organik bir bütünlük sağlanarak sosyalizmin sistemsel üstünlükleri ve piyasa ekonomisinin kaynak dağıtımındaki belirleyici rolünün iyi kullanılması, Çin’e özgü sosyalizmin sürdürülüp geliştirilmesinin önemli içeriklerindendir.
Çin’de reform ve dışa açılma politikasının uygulandığı son 40 yıl içinde ekonomi yapısında yürütülen reform, sosyalist piyasa ekonomisi sisteminin araştırılmasından tesisine ve akabinde sürekli iyileştirilmesine kadar olan süreci yansıtıyor. Bu reformun özünde hükümet-piyasa ilişkisinin düzeltilmesi yer alıyor.
1992 yılında düzenlenen ÇKP 14. Ulusal Kongresi’nde sosyalist piyasa ekonomisi sisteminin tesis edilmesi ve piyasanın, hükümetin makroekonomik kontrolü altında, kaynakların dağıtımında belirleyici rol oynaması Çin ekonomisinde reformun hedefleri olarak belirlendi. Bu karar, ÇKP’nin piyasa ekonomisini sosyalizm bayrağına işlediğinin simgesidir.
ÇKP 14. Merkez Komitesi’nin Kasım 1993’te yapılan 3. Genel Kurul Toplantısı’nda “ÇKP Merkez Komitesi’nin Sosyalist Piyasa Ekonomisi Sisteminin Tesis Edilmesine İlişkin Bazı Önemli Konular Hakkındaki Kararı” kabul edildi. Daha sonraki 20 yıldan fazla süre içinde Çin, daima uygulamalardan elde ettiği sonuçlara göre hareket ederek hükümet-piyasa ilişkisini bilimsel olarak konumlandırma girişiminde bulundu. ÇKP 15. Ulusal Kongresi’nde “piyasa, hükümetin makroekonomik kontrol çabaları altında, kaynakların dağıtımında temel rol oynayacak”, 16. Ulusal Kongre’de “piyasanın kaynakların dağıtımındaki temel rolünün boyutları genişletilecek”, 17. Ulusal Kongre’de “sistematik açıdan piyasa kaynakların dağıtımında daha etkin rol oynayacak”, 18. Ulusal Kongre’de ise “piyasanın kaynakların dağıtımındaki temel rolünün boyutları ve çerçevesi genişletilecek” ifadeleri ortaya koyuldu.
ÇKP 18. Merkez Komitesi 3. Genel Kurul Toplantısı’nda piyasanın kaynakların dağıtımında belirleyici rol oynaması ve hükümetin işlevlerinin iyileştirilmesi gerektiği vurgulandı. Bu anlayış, ekonomide reformun derinleştirilmesinin özünde halen hükümet ile piyasa arasındaki ilişkilerin yer aldığını gösteriyor.
建立社会主义市场经济体制
社会主义市场经济体制是同社会主义基本制度结合在一起的。实现社会主义基本制度与市场经济的有机结合，把社会主义的制度优势和市场经济配置资源的优势都发挥好，是坚持和发展中国特色社会主义一项极其重要的内容。中国改革开放40年来，经济体制改革最主要的内容就是社会主义市场经济体制从探索到建立再到不断完善的过程，其核心是理顺政府与市场的关系。
1992年，党的十四大提出中国经济体制改革的目标是建立社会主义市场经济体制，要使市场在国家宏观调控下对资源配置起基础性作用，标志着中国共产党把市场经济写在了社会主义的旗帜上。1993年11月召开的党的十四届三中全会通过了《中共中央关于建立社会主义市场经济体制若干问题的决定》。此后20多年时间里，中国一直在根据实践寻找政府和市场关系新的科学定位。党的十五大提出“使市场在国家宏观调控下对资源配置起基础性作用”，党的十六大提出“在更大程度上发挥市场在资源配置中的基础性作用”，党的十七大提出“从制度上更好发挥市场在资源配置中的基础性作用”，党的十八大提出“更大程度更广范围发挥市场在资源配置中的基础性作用”。十八届三中全会提出要使市场在资源配置中起决定性作用和更好发挥政府作用，这说明全面深化经济体制改革的核心问题仍然是处理好政府和市场的关系。