KİT’lerde Reform
Kamu iktisadi teşebbüslerinde (KİT) reform, merkezi hükümetin devlet şirketlerinin canlığını yükseltme ve bu şirketleri güçlendirme politikasını hayata geçirmeyi amaçlayan büyük bir stratejik önlemidir.
Bu alanda reform, 40 yıllık reform ve dışa açılma süreci boyunca sürdürülmüştür. 1978-1984 yıllarında KİT’lerin reformu esas olarak işletmelerin özerklik hakkını genişletmeye odaklıydı. Hükümet bu süreçte planlama, ürün satışı ve karın bir kısmını ayırma gibi konularda bir miktar yetkiyi işletmelere vermiştir. Bilhassa karın bir kısmını işletmelere ayırma sistemiyle KİT’ler, üretimin geliştirilmesi, çalışanların gönencinin artırılması ve ödüllendirilmesi gibi alanlarda belli oranda mali kaynağa sahip olmuştur.
Aralık 1986’da Devlet Konseyi’nin “İşletmelerin Reformunun Derinleştirilmesine ve Canlılığının Güçlendirilmesine Dair Kurallar”ı onaylamasıyla devlet teşekküllerinde mülkiyet reformu resmen başladı. Belgeye göre, devlete ait küçük ölçekli firmalar, kiralama ve sözleşmeli işletme yollarına başvurabilirler. Orta ve büyük ölçekli devlet işletmeleri çeşitli biçimlerde işletme sistemini uygulayabilir; her bölgede gerekli koşulları karşılayan kamu mülkiyetindeki orta ve büyük ölçekli şirketler de hissedarlık sistemini deneyebilir. Söz konusu kurallar belgesi, Çin ekonomisinin belkemiği olan KİT’lerin inisiyatif yoksunluğu ve düşük ekonomik verimlilik gibi sorunlarını çözdü. Aynı zamanda farklı mülkiyet türleri altındaki şirketlere yönelik önyargı ve ayrımcılık daha derin bir düzeyde ortadan kaldırıldı.
1993 yılında düzenlenen ÇKP 14. Merkez Komitesi 3. Genel Kurul Toplantısı’nda devlet şirketlerinde reformun rotasının “mülkiyet haklarını netleştirmek, haklar ve sorumlulukları kesinleştirmek, hükümet ve işletmeleri ayırmak, bilimsel yönetim” şeklindeki modern bir işletme sisteminin kurulmasına çevrildiği açıklandı.
1997 yılında düzenlenen ÇKP 15. Ulusal Kongresi’nde ülke ekonomisinin sağlıklı gelişmesi amacıyla, küçük işletmeler değil, KİT’lere öncelik verilmesi ve bu işletmelerin stratejik olarak yeniden örgütlenmesi gerektiğine işaret edildi.
全民所有制企业改革
全民所有制企业改革是中央提高国有企业活力、实施做强做大国有企业方针的重大战略举措。改革开放40年，全民所有制企业改革像一根红线贯穿始终。1978年到1984年之间，全民所有制企业改革主要围绕扩大企业自主权进行试点，这一阶段，在计划制订、产品销售、利润留存等方面，政府给企业下放了一些权力，特别是实行了企业留利制度，使国有企业在发展生产、改善职工集体福利和奖励职工等方面有了一定的财力。1986年12月，国务院做出《关于深化企业改革增强企业活力的若干规定》，全民所有制改革正式启动。规定提出，全民所有制小型企业可积极试行租赁、承包经营，全民所有制大中型企业要实行多种形式的经营责任制，各地可以选择少数有条件的全民所有制大中型企业进行股份制试点。这在更深的层次上解决了作为经济主体的国企缺乏积极性、整体经济效率不高的问题，同时也进一步消除了人们对不同所有制企业间的偏见和歧视。
1993年召开的十四届三中全会明确了国有企业改革的方向是建立“产权清晰、权责明确、政企分开、管理科学”的现代企业制度。1997年召开的党的十五大提出，要着眼于搞好整个国有经济，抓好大的，放活小的，对国有企业实施战略性改组。2002年召开的党的十六大提出了深化国有资产管理体制改革的重大任务，要求建立中央政府和地方政府分别代表国家履行出资人职责的制度。2017年召开的党的十九大强调，要完善各类国有资产管理体制，改革国有资本授权经营体制，加快国有经济布局优化、结构调整、战略性重组，促进国有资产保值增值，推动国有资本做强做优做大，有效防止国有资产流失。深化国有企业改革，发展混合所有制经济，培育具有全球竞争力的世界一流企业。简言之，经过40年的改革，全民所有制企业的管理体制和运行机制发生了根本性的变化，运行质量和发展速度有了显著提高，国有经济的控制力和影响力大大增强。
2002 yılında düzenlenen ÇKP 16. Ulusal Kongresi’nde ise devlete ait varlıkların yönetim sisteminde reformun derinleştirilmesi görevi ortaya koyularak, merkezi hükümetin ve yerel yönetimlerin devlet adına ayrı ayrı yatırımcı görevini yerine getirdiği sistemin kurulması istendi.
2017 yılında düzenlenen ÇKP 19. Ulusal Kongresi’nde kamu varlıklarının yönetim sisteminin iyileştirilmesi, devlete ait sermayenin ruhsatlı yönetimi sisteminde reformun gerçekleştirilmesi ile ekonomik düzen, yapısal ayarlama ve stratejik yeniden örgütlenmenin hızlandırılması kararlaştırıldı. Ayrıca kamu varlıklarının değerini koruyarak artırmanın teşvik edilmesi, devlete ait sermayenin daha iyi kullanılması, çoğaltılması ve kaybedilmesinin önlenmesi de kabul edildi. Devlet şirketlerinde reformun derinleştirilmesi; karma mülkiyet ekonomisinin geliştirilmesi ve küresel rekabet gücüne sahip dünya standartlarına göre birinci sınıf şirketlerin geliştirilmesi gerektiğine dikkat çekildi.
Kısacası, 40 yıllık reformla devlet şirketlerinin yönetim sistemi ve işletme mekanizması temel değişikliklere uğradı. Bu şirketlerin işletme kalitesi ve gelişme hızı belli ölçüde arttı. KİT’lerin gücü ve etkisi de çoğaldı.