Üretimde Hane Bazında Sözleşmeli Sorumluluk Sistemi
Üretimde hane bazında sözleşmeli sorumluluk sistemi, çiftçilerin hane bazında kolektif ekonomik organizasyonlarla imzaladığı sözleşmelere işaret eder. Bu sistemde ana üretim araçları yine kolektif bir örgüte aittir ve verilen emeğe göre karşılığını alma prensibi uygulanır. Üretim ile işletme faaliyetlerindebir kolektif örgüt ve haneler bazen işbirliği içindedir, bazen de hanelerbağımsız çalışma yürütürler.
Söz konusu sistem, hem 1980’lerin başında Çin’in ana kesiminin kırsal bölgelerinde uygulanan önemli bir reform programı, hem de kırsal kesimlerde arazi sistemindeki önemli bir dönüm noktası ve kırsal ekonomik sistem reformunun bir ürünüdür. Daha da önemlisi bu sistem, Çinli köylülerin büyük bir icadıdır. Tarım üretiminin hane başına düştüğü kırsal reform, Çin’in iç reformunda geniş bir sayfa açmıştır.
Anhui eyaletinin Fengyang ilçesindeki Liyuan komününe bağlı Xiaogang köyü eski sistemin kısıtlamasını kıran ve kendiliğinden “hane başına sözleşme”yi uygulayan ilk bölgelerden biri konumundadır. Kasım 1978’de Xiaogang köyündeki 18 çiftçi, “Yaşam ve Ölüm” belgesini imzalayıp arazilerini parselleyerek köylülere dağıttı. Köyde “hane başına arazi sürme, kendi kar ve zararlarının sorumluluğunu üstlenme” uygulaması başladı. Bu uygulama, üretimde hane bazında sözleşmeli sorumluluk sistemi için bir örnek oluşturdu. Sichuan gibi diğer eyaletler de “hane grubuna göre üretim sözleşmesi” gibi benzer uygulamaları benimsedi. Böylece Çin’in kırsal reform perdesi açıldı.
ÇKP Merkez Komitesi 1982 yılında Ulusal Kırsal Çalışmalar Toplantısı Tutanağı’nı onayladı ve üretimde hane bazında sözleşmeli sorumluluk sistemi resmen kuruldu. O tarihten itibaren ÇKP Merkez Komitesi’nin güçlü desteği ve önderliğiyle sistem, ülke çapında gittikçe yaygınlaştırıldı. 1983 yılının başında Çin’in köylerinin yüzde 93’ünde bu sistem hayata geçirildi.
Çin’in köylerinin üretimde hane bazında sözleşmeli sorumluluk sistemini uygulamasının ardından, hem kolektif işletimin avantajlarından faydalanıldı, hem de çiftçilerin bireysel üretim hevesi harekete geçirildi; hem dağınık yapılan küçük ölçekli, hem de toplu yürütülen nispeten büyük ölçekli işletme modellerine uyum sağlandı. İş gücü verimini artıran, kırsal ekonominin kapsamlı gelişmesini sağlayan, çiftçilerin çoğunun yaşam standartlarını iyileştiren bu sistem, Çin’de tarım alanının özelliklerine ve kırsal üretkenliğin gelişme ve yönetim düzeyine adapte olan daha iyi bir ekonomi biçimidir.
家庭联产承包责任制
家庭联产承包责任制，俗称“大包干”，是由农户以家庭为单位同集体经济组织签定承包合同，主要生产资料仍归集体所有，分配方面实行按劳分配原则，生产经营活动中集体和家庭有分有合。家庭联产承包责任制是20世纪80年代初期中国大陆农村推行的一项重要改革，是农村土地制度的重要转折和农村经济体制改革的产物。更为重要的是，这一制度是中国农民的伟大创造，以“包产到户”为标志的农村改革拉开了中国对内改革的大幕。
安徽凤阳县梨园公社小岗村是较早冲破旧体制限制，自发采取“包干到户”的地区。1978年11月，小岗村18位农民签下《生死状》，将村内土地分开承包，实行“分田到户，自负盈亏”，开创了家庭联产承包责任制的先河。四川等其他一些省份也采取了“包产到组”等类似做法，揭开了我国农村改革的序幕。
1982年，中共中央批转《全国农村工作会议纪要》，家庭联产承包责任制正式确立。此后，在党中央的积极支持和大力倡导下，家庭联产承包责任制逐步在全国推开，到1983年年初，中国农村已有93%的生产队实行这种责任制。
中国农村普遍实行家庭联产承包责任制后，既发挥了集体统一经营的优越性，又调动了农民个人生产的积极性，既能适应分散经营的小规模经营，也能适应相对集中的适度规模经营，促进了劳动生产率的提高和农村经济的全面发展，提高了广大农民的生活水平，是适应中国农业特点和农村生产力发展水平和管理水平的一种较好的经济形式。