ABD: Yeni İpek Yolu Planı
ABD’nin Yeni İpek Yolu Planı, Johns Hopkins Üniversitesi’nden Prof. Stephen Fredrick Starr’ın 2005 yılında ortaya koyduğu, “Yeni İpek Yolu” düşüncesinden kaynaklanıyor.
2011 yılının Temmuz ayında, zamanın ABD dışişleri bakanı Hillary Clinton, Hindistan’da 2. ABD-Hindistan Stratejik Diyalogu’na katıldığı sırada Yeni İpek Yolu Planı’nı resmen açıkladı. Clinton, Orta ve Güney Asya’nın siyaset, güvenlik, enerji ve ulaşım gibi alanlarda işbirliği geliştirerek Afganistan’ın merkezinde bulunduğu, ABD taraftarı olan ve laik rejimli ülkelerin yer aldığı yeni bir jeopolitik alan yaratılacağını belirtti. ABD’li bakan, böylece Afganistan dahil Orta Asya ülkelerinin ekonomik ve sosyal kalkınmasını ilerletmeyi planladıklarını ve bu yapınınABD’nin bölgedeki stratejik çıkarlarına hizmet edeceğini vurguladı.
Aynı yılın Ekim ayında, ABD Dışişleri Bakanlığı ilgili ülkelerdeki büyükelçiliklerine telgraf göndererek, Orta ve Güney Asya’da yürüttükleri politikaların birleştirilerek Yeni İpek Yolu Planı olarak adlandırılması ve bunun ortaklarına bildirilmesini istedi. Böylece, Yeni İpek Yolu Planı ABD’nin resmi politikası oldu.
Yeni İpek Yolu Planı kapsamında yürütülen projelerden bazıları tamamlandı, örneğin Özbekistan-Afganistan demiryolu hattı inşa edildi, Tacikistan’daki Sangtuda Hidroelektrik Santrali, Afganistan’a elektrik göndermeye başladı. Washington’ın resmi açıklamaları ve projelerin yürütülme durumuna bakıldığında, ABD’nin; altyapı tesislerinin geri kalması, sermaye yetersizliği, karşılıklı güven yetmezliği, terörizm ve radikallik gibi çeşitli zorluk ve risklerle karşı karşıya bulunmasına rağmen, stratejiden vazgeçmediği söylenebilir.
美国“新丝绸之路计划”
美国“新丝绸之路计划”起源于霍普金斯大学斯塔尔于 2005年提出的“新丝绸之路”构想。2011年7月，时任美国国务卿希拉里在印度参加第二次美印战略对话期间正式提出了“新丝绸之路计划”：以阿富汗为中心，通过中亚、南亚在政治、安全、能源、交通等领域的合作，建立一个由亲美的、实行市场经济和世俗政治体制的国家组成的新地缘政治版块，推动包括阿富汗在内的中亚地区国家的经济社会发展，服务于美国在该地区的战略利益。同年10月，美国国务院向美国驻有关国家大使馆发出电报，要求将美国的中亚、南亚政策统一命名为“新丝绸之路”战略，并将其向国际伙伴通报。这标志着“新丝绸之路计划”正式成为美国的官方政策。目前，“新丝绸之路计划”的部分项目已经完工，如乌兹别克斯坦—阿富汗铁路已经竣工，塔吉克斯坦桑土达水电站开始向阿富汗送电。从美国的官方表态及实际进展来看，该计划虽然面临许多困难和风险，如地区内国家基础设施落后、资金不足、相互缺乏信任及恐怖主义和极端主义肆虐等，但美国从未明确放弃该计划。