Rusya-Hindistan-İran: Kuzey-Güney Koridoru
Rusya, Hindistan ve İran tarafından 2000 yılında başlatılan Kuzey-Güney Koridoru Projesi, Güney Asya’dan başlayıp Orta Asya, Kafkasya ve Rusya üzerinden Avrupa’ya ulaşacak bir yük taşıma koridorunun oluşturulmasını amaçlayan bir projedir. Uzunluğu 5 bin kilometre olarak planlanan Kuzey-Güney Koridoru, hizmete girdikten sonra Avrupa ile Asya arasındaki mevcut taşımacılık hattını yüzde 40 kısaltacak, maliyetleri de yüzde 30 azaltacaktır.
Kuzey-Güney Koridoru, Finlandiya Körfezi kıyısında yer alan St. Petersburg kentinden başlayıp Rusya’nın güneyinde, Hazar Denizi’ne kıyısı olan liman kenti Astrahan’a varır, buradan Hazar Denizi’ni geçerek İran’ın kuzeyindeki Novşehr Limanı ve güneyindeki liman kenti Bandaar Abbas’ı birleştirir, Umman Körfezi’nden geçtikten sonra sonunda Hindistan’ın Mumbai kentine ulaşır. Proje karayolu, demiryolu ve denizyolu dâhil çeşitli taşımacılık yöntemlerini kapsar. Projeyle, Hindistan’ın batı limanlarının, İran’ın Arap Denizi’ndeki Bandaar Abbas ve Çahbahar limanlarıyla birleştirilmesi amaçlanır.
Kuzey-Güney Koridoru Projesi; başlatıldıktan sonra sermaye gecikmesi, politik fikir ayrılıkları, bilhassa merkezi konuma sahip İran’ın olumsuz tavrından dolayı yavaş bir gelişme seyri izledi. Bunun sonucunda, taraflar arasında, projenin yürütülmesi üzerine uzun bir süre fikir birliği sağlanamadı.
2011 yılında Hindistan’ın çabaları projeyi yeniden canlandırdı. Son yıllarda Orta Asya ülkeleri dâhil 16 ülke projeye katıldı. Ancak Hindistan’ın Pakistan’la çatışma potansiyelinden ötürü Kuzey-Güney Koridoru Projesi’nin geleceğine iyi bakılmıyor.
俄印伊“北南走廊计划”
“北南走廊计划”最早由俄罗斯、印度、伊朗三国于 2000 年发起，三国计划修建一条从南亚途经中亚、高加索、俄罗斯到达欧洲的货运通道。“北南走廊”规划全长5000多公里，预计建成后较现在的欧亚运输路线缩短40％，其运费也将相应减少30％。该运输走廊将北起芬兰湾的圣彼得堡，经俄南部的里海港口阿斯特拉罕，跨里海至伊朗北部的诺乌舍赫尔港，再南下至伊朗南部港口城市阿巴斯，穿过阿曼湾，最后经阿拉伯海抵达印度港口孟买，其中包括公路、铁路、海运等多种运输形式。该运输走廊计划将印度西海岸港口和伊朗在阿拉伯海的阿巴斯港和查赫巴尔港连接起来。该计划自提出以来就因资金迟滞、政治分歧，尤其是处在核心位置的伊朗态度日渐消极而一直进展缓慢，以至于在相当长时间里，各方都没有就实际运作方案达成共识。2011年，印度的积极推动使该计划得以重获生机。近年来，已经有包括中亚国家在内的16个国家参与到这个项目中。但是，印度积极推动的 “北南走廊计划” 因其与巴基斯坦的潜在冲突，发展前景不被看好。